George Harrison en de ukelele

George Harrison was gek op de ukelele, Als kind luisterde hij graag naar George Formby. Zijn moeder draaide de platen van Formby en zong de liedjes. Ook woonde Formby vlakbij Liverpool. Mogelijk heeft George Harrison Formby ooit eens zien optreden, maar dit is helaas niet bekend. 

In ‘99 schreef George op een kladblaadje een pleidooi waarom iedereen ukelele zou moeten spelen. Vrij vertaald: ‘Je kunt het instrument heel makkelijk meenemen. Je wordt blij van ukelele spelen, je gaat er vanzelf van glimlachen, dat kan bijna niet anders. Het is zo’n schattig geluid en het instrument bestaat al lang. Sommige instrumenten zijn van hout gemaakt, andere van gordeldieren. Ik ben er gek op. Hoe meer ik er heb, hoe beter het is. De mensen die ik ken die ukelele spelen, zijn allemaal een beetje prettig gestoord. Daarom kun je maar beter naar de muziekwinkel gaan en er een paar kopen.’

Voor de muzieklessen op de school waar ik werk kocht ik een aantal jaar geleden eens twintig ukeleles. Het was een doorslaggevend succes. Sommige leerlingen oefenen een klein uurtje op het instrument en kunnen daarna met C, Am, F en G een heleboel popliedjes spelen. Het is bijna niet mogelijk om niet te glimlachen als je de leerlingen ziet en hoort spelen. 

Op de albums van de Beatles heeft Harrison nooit gebruik gemaakt van de ukelele. Dat kwam pas later, in de jaren ‘70. De ukelele is alleen te horen op ‘All Together Now’, maar daar wordt grappig genoeg het instrument zeer verdienstelijk bespeeld door John Lennon.

Het viel mij op dat George in de jaren ‘60 vaak nummers op akoestische gitaar schreef, waarbij hij een zgn. capo gebruikte. Als er een capo in het vijfde ‘vakje’ van de gitaar gebruikt wordt, klinken de onderste vier snaren als G, C, E en A. 

Dit is dezelfde stemming als op de ukelele gebruikt wordt, met als verschil dat op de ukelele de eerste snaar, de G, een octaaf hoger klinkt. 

Als je een capo om de hals van de gitaar klemt, maak je de snaren van de gitaar als het ware korter. De gitaar klinkt dan hoger en ook lichter. 

Bij ‘If I needed someone’ en ‘Here comes the sun’ is de capo in het zevende vakje  van de gitaarhals te vinden. Bij de Escher-demo van ‘While my guitar gently weeps’ hoor je dat de akoestisch gitaar hoger klinkt dan normaal. Ook de demo’s van ‘Piggies’, ‘Long Long Long’ en de akoestische gitaar in ‘For You Blue’ hebben deze lichte gitaarklank.

Je hoort door het gebruik van de capo niet dat grappige geluid van een ukelele, maar toch doet George’ gitaarspel me hier vaak aan denken. Hij houdt duidelijk van licht klinkende snaarinstrumenten. De klank van de akoestische gitaar past met dit gebruik van de capo ook goed bij het lichte stemgebruik van George.  

Dat George zo’n mooi pleidooi geschreven heeft voor het bespelen van een ukelele sluit aan bij wat ik zelf vaak zeg tegen mensen. Doe jezelf een groot plezier en koop een mooie, houten ukelele voor jezelf. Je kunt zo beginnen met oefenen door op YouTube een docent te zoeken. Binnen de kortste keren speel je misschien wel een liedje van The Beatles op je eigen ukelele.